Jan 25, 2017
We moeten leerlingen vooral kritische zin bijbrengen,
kritische zin tegenover digitale beïnvloeding. Dat zegt Marjan
Schwegman, biografe van Maria Montessori in de Kennisnet podcast
waarin Remco Pijpers (strategisch adviseur digitale geletterdheid
bij Kennisnet) Marjan Schwegman interviewt over Maria Montessori en
de leerling in de digitale samenleving.
Hoe kun je je als schoolbestuur, schoolleider of als leraar laten
inspireren door het gedachtegoed van de Italiaanse pedagoge om met
digitale geletterdheid aan te slag te gaan?
Behalve Montessori-biografe was Marjan Schwegman
tussen 2007 en 2016 directeur van het Nederlands Instituut voor
Oorlogsdocumentatie (NIOD). Tevens was zij Bijzonder Hoogleraar
Vrouwengeschiedenis aan de Universiteit van Utrecht.
Stel dat Montessori nu zou hebben geleefd, wat zou ze
van tablets hebben gevonden?
Schwegman: "Dan zou ze vooral heel enthousiast zijn. Door middel
van aanraking andere delen van de wereld te ervaren, zoals
bijvoorbeeld Afrika, zou haar zeer hebben aangesproken. Een tablet
stelt kinderen ook in staat zelf een zoektocht op te zetten,
volgens de eigen voorkeuren, precies zoals zij belangrijk vond.
Wat ze wel problematisch zou hebben gevonden, is het risico dat je
een scherm voor de werkelijkheid aanziet. Zij zou in het onderwijs
een tablet altijd hebben gebruikt in combinatie met echte
zintuiglijke ervaringen."
Denkend aan Montessori, wat is de belangrijkste
leeropdracht, juist nu, in deze digitale tijden?
Schwegman: "Vrije ontplooiing, vooral het vrije, zoveel mogelijk
vrij van beïnvloeding. Kinderen kritische zin bijbrengen ten
opzichte van digitale beïnvloeding. Denk aan de beïnvloeding via
advertenties op internet, maar ook aan de invloed van
nepnieuws."
Moderne propaganda, zo noemt ze het verspreiden van nep-nieuws of
het verdraaien van feitelijk nieuws. Ze ziet een belangrijke
opdracht voor de docent om leerlingen te laten zien hoe digitale
beïnvloeding werkt.
"Alleen al het behandelen van casussen in de les kan enorm leerzaam
zijn. Neem het voorbeeld van een bericht over Sylvana Simons, die
zou vinden dat het zwarte scheidsrechtertenue moet worden
afgeschaft.
Dat nep-nieuwtje stond op een satirische website, bij wijze van
grapje. Maar deze werd gedeeld op een serieuze Facebook-pagina,
waar mensen het bericht voor waar hielden. En zo verspreidde het
zich als ‘nieuws’ via sociale media. Als docent kun je dat met je
leerlingen bespreken: hoe heeft het zover kunnen komen? Hoe gaat
zoiets in zijn werk?"
Over de podcastserie 'Onder pedagogen'
In de podcastserie 'Onder pedagogen' gaat Remco Pijpers in gesprek
met mensen uit het onderwijs over de leerling in de digitale
samenleving. Dat doet hij vanuit een pedagogisch perspectief. Elke
aflevering staan hij en zijn gast stil bij het perspectief van een
invloedrijke pedagoog of denker.